Adnoddau Digidol Newydd

Er bod adeilad y Llyfrgell wedi bod ar gau mae llawer o waith wedi parhau tu ôl i’r llen ac ers mis Mehefin mae’r eitemau a’r casgliadau a ganlyn ar gael yn ddigidol i bori o adref ar wefan y Llyfrgell a/neu y catalog:

Llawysgrifau ac Archifau

Casgliad Peniarth

• Dares Phrygius and Brut y Brenhinedd (Peniarth MS 25)
• English poetry (Peniarth MS 351)
• Llyfrau geiriau (Peniarth MS 308)
• Caernarvonshire sheriffs (Peniarth MS 494)
• A diary and a letter book (Peniarth MS 416i)
• Tour on the Continent (Peniarth MS 499)
• Civil war and Commonwealth letters (Peniarth MS 495)

Papurau Wynn o Wedir: (1515-[c. 1684])

Rhyddhawyd bron i 10,000 o ddelweddau o bapurau personol a phapurau’n ymwneud â gweinyddiaeth gyhoeddus aelodau teulu Wynn o Wedir, Sir Gaernarfon. Mae modd canfod 2,786 eitem o Grŵp Syr John Williams, 1519-1683 (NLW MSS 463-470) a Grŵp Panton, 1515-[c. 1699] (NLW MSS 9051-9069) yn y catalog.

Papurau Syr John Herbert Lewis Papers

Mae 8 o ddyddiaduron ym Mhapurau Syr John Herbert Lewis o’r cyfnod 1925-1933 bellach ar gael:

• Diary 1925 (B39)
• Diary 1925 (B40)
• Diary 1928 (B41)
• Diary 1929 (B42)
• Diary 1930 (B43)
• Diary 1931 (B44)
• Diary 1932 (B45)
• Diary 1933 (B46)

Papurau Gareth Vaughan Jones Papers

Pasbort Gareth Vaughan Jones 1930-1934 (B5/3)

Deunydd Print

Casgliad Llyfrau Cymreig Cynnar

Mae 2,470 o gyfrolau o’r casgliad ar gael ar y catalog, gan gynnwys gweithiau nodedig William Salesbury A dictionary in Englyshe and Welshe, [1547], Kynniver llith a ban [1551] a The descripcion of the sphere or frame of the worlde [ca. 1553]), rhan gyntaf gramadeg Gruffydd Robert, Milan Dosparth byrr ar y rhann gyntaf i ramadeg cymraeg (1567), Drych y Prif Oesoedd [1716] a Cyd-gordiad egwyddorawl o’r Scrythurau [1730].

Cofiannau (1809-1889)

Mae tua 900 o gofiannau ar gael drwy’r catalog erbyn hyn. Mae’r detholiad yn cynnwys teitlau megis:

• Hanes bywyd Thomas Edwards : yr hwn yn gyffredin a elwir Twm o’r Nant … (1814)
• Cofiant, neu hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Charles (1816)
• Hanes byr am Rees Thomas Rees, yr hwn a gafodd ei ddienyddio yn Nghaerfyrddin … (1817?)
• Hanes bachgen a frathwyd gan gi cynddeiriog (1807?)
• Hanes Pamela : neu Ddiweirdeb wedi ei wobrwyo (1818)
• Hanes Thomas Edwards, yr herw-heliwr (183-?)
• Cofiant Richard Roberts [sic] Jones, alias Dic Aberdaron … (184?)

Bydd y gwaith o ryddhau cofiannau yn parhau dros y misoedd nesaf.

Y Rhyfel Byd Cyntaf

Rhyddhawyd detholiad o deunydd print yn ymwneud â’r Rhyfel Byd Cyntaf:

• Albert Thomas, Aberthau ac amcanion gweithwyr y cad-reidiau Ffrengig … (1915)
• Charles Humble Dudley-Ward, History of the 53rd (Welsh) Division (T.F.), 1914-1918 (1927)
• David Lloyd George, Eich Gwlad a’ch Cais: araith gan David Lloyd George; wedi ei chyfieithu gan J. Morris Jones (1914)
• David Lloyd George, The Task Before Us (1915)
• David Lloyd George, Drwy arswyd i’r orsedd: apel at y genedl gan ganghellyd y trysorlys … (1914)
• J. Vyrnwy Morgan, The War and Wales (1916)
• John Morris Jones, To the Welsh People (1916?)
• Welsh Army Corps, 1914-1919: Report of the Executive Committee (1921)
• A History of the 38th (Welsh) Division (1920)
• General History of the Belgian Refugee Movement in the Union … (1915)
• At Drigolion y Plwyf Hwn (1915)
• Bulletin Issued for the Information of Belgian Refugees in Cardiff (1914)
• Ond Pam y Lleddaist Ni? (1915)

Mapiau a Deunydd Graffigol

Casgliad Mapiau

Map llawysgrif hynod Idris Mathias o ran isaf Dyffryn Teifi.

Casgliad Portread

Rhyddhawyd 970 o eitemau ychwanegol o gasgliad Portread, gan gynnwys delweddau o gymeriadau amrywiol megis: Cranogwen; “Old Ellen Lloyd”; Edward Ellis y Gof, Blaenau Ffestiniog dyfeisydd y car gwyllt; Elizabeth Lloyd, ‘Beti Bwt’; a ffoto o John Ballinger, S. K. Greenslade, Evan Davies Jones a Syr John Williams gyda Llysgennad UDA y tu allan i Lyfrgell Genedlaethol Cymru ym mis Tachwedd 1912.

Y Bywgraffiadur Cymreig

Cyhoeddwyd 16 erthygl newydd ar y wefan:

• Bonarjee, Dorothy Noel (1894 – 1983), bardd a chyfreithiwr
• Cannon, Martha Maria Hughes (1857 – 1932), meddyg a gwleidydd
• Carpenter, Kathleen Edithe (1891 – 1970), ecolegydd
• Davies, John Salmon (1940 – 2016), gwyddonydd
• Edwards, Huw Thomas (1892 – 1970), undebwr llafur a gwleidydd
• Francis, Gwyn Jones (1930 – 2015), fforestwr
• Goldswain, Brynley Vernon (1922 – 1983), chwaraewr rygbi’r gynghrair
• Gridley, John Crandon (1904 – 1968), diwydiannwr
• Jones, Owen Vaughan (1907 – 1986), obstetregydd a gynaecolegydd
• Lockley, Ronald Mathias (1903 – 2000), ffermwr, naturiaethwr, cadwraethwr ac awdur
• Miles, William James Dillwyn (1916 – 2007), swyddog llywodraeth leol ac awdur
• Teulu Perrot Haroldston, Sir Benfro
• Roberts, Edwyn Cynrig (1837 – 1893), arloeswr ym Mhatagonia
• Scarrott, John (1870 – 1947), hyrwyddwr paffio
• Thomas, Ronald Stuart (1913 – 2000), bardd a chlerigwr
• Warner, Mary Wynne (1932 – 1998), mathemategydd

Morfudd Nia Jones (Swyddog Cynnwys Digidol)

Mae'r cofnod hwn hefyd ar gael yn: English